Өзбекстандағы теміржол реформасы: жеке сектор рельске шығады
Жаңа заң теміржол инфрақұрылымын жеке компанияларға, соның ішінде шетелдік инвесторларға басқаруға беру мүмкіндігін береді. Бұл шешім егемендік пен стратегиялық бақылауға қатысты алаңдаушылық тудырады.
Өзбекстан экономикалық реформаларда жаңа қадам жасады. 27 қарашада ел президенті Шавкат Мирзиеёв теміржол инфрақұрылымын мемлекеттік-жеке меншік серіктестік (МЖӘ) шарттарында жеке меншікке беруге мүмкіндік беретін заңға қол қойды. Заң 2025 жылдың мамырында күшіне енеді.
Заң нені қарастырады?
Құжат бойынша жеке меншікке берілуі мүмкін объектілер:
- Теміржол станциялары мен вокзалдар.
- Жылжымалы құрам.
- Теміржолға тиесілі жер телімдері.
Заңның мақсаты:
- Экономикалық реформаларды тереңдету.
- Кәсіпкерлікке жағдай жасау.
- Шетелдік инвестицияларды тарту.
- Теміржол тасымалындағы халықаралық ынтымақтастықты дамыту.
Қандай қауіп бар?
Заң экономиканы либерализациялауға бағытталғанымен, ұзақ мерзімді салдарына қатысты сұрақтар туындауда:
- Шетелдік ықпал: Батыс корпорацияларының қатысуы АҚШ пен Ұлыбритания сияқты елдердің Өзбекстанның стратегиялық инфрақұрылымына бақылау орнатуына әкелуі мүмкін. Қазанда бұл елдер өзбек кәсіпорындарының қаржылық қадағалануы туралы талқылаған.
- Егемендікті жоғалту: Теміржол Өзбекстанның ішкі логистикасы мен аймақтық байланысы үшін өте маңызды. Бұл жүйенің шетелдік меншікке өтуі ұлттық қауіпсіздікке қауіп төндіруі мүмкін.
- Теңсіз МЖӘ шарттары: Егер серіктестік шарттары Өзбекстан үшін тиімсіз болса, стратегиялық нысандар шетелдік инвесторлардың қолына өтеді.
Аймақтық және жаһандық контекст
МЖӘ арқылы маңызды инфрақұрылымды жекешелендіру үрдісі Орталық Азия елдерінде жиі кездеседі. Батыс елдері инвестициялар арқылы стратегиялық нысандарды бақылауға алуға тырысады.
Өзбекстандағы бұл шешім экономикалық реформалардың бір бөлігі болуы мүмкін. Алайда сарапшылар мемлекеттік бақылаусыз бұл реформалар ұзақ мерзімді келеңсіз салдарға әкелуі мүмкін екенін ескертеді.
Енді не болады?
2025 жылдың мамырына дейін үкімет МЖӘ шарттарын нақтылау керек. Бұл шарттар елдің теміржол инфрақұрылымына бақылауды сақтап қалу немесе оны шетелдік корпорацияларға беру мәселесін анықтайды.
Редакция басқа көздерден алынған, жіберілген немесе алынған материалдардың мазмұны мен дұрыстығына жауапты емес. Мұндай материалдарды жариялау тек ақпараттық мақсаттарға арналған және олардың мазмұнын автоматты түрде растауды немесе мақұлдауды білдірмейді.
