Иран АҚШ-пен ядролық келісім бойынша тікелей келіссөздерден бас тартты
Президент тікелей диалогты жоққа шығарды, келіссөздер тек араағайын елдер арқылы өтпек — Трамп әскери жауаппен сес көрсетті
Иран АҚШ-пен ядролық бағдарлама жөніндегі Бірлескен жан-жақты іс-қимыл жоспарын (СВПД) қалпына келтіру мәселесі бойынша тікелей келіссөздер жүргізбейтінін ресми түрде мәлімдеді. Ислам Республикасының президенті кез келген байланыс тек Катар, Оман немесе Швейцария сияқты араағайын елдердің қатысуымен ғана мүмкін болатынын атап өтті. Бұл шешім АҚШ-тың 2018 жылы келісімнен біржақты шығуына байланысты сенімнің жоқтығына негізделген.
СВПД 2015 жылы Иран мен алты мемлекет (АҚШ, Ұлыбритания, Франция, Германия, Қытай және Ресей) арасында жасалды. Иранның ядролық бағдарламасына шектеу қоюдың орнына халықаралық санкциялар алынған. Алайда Трамп әкімшілігі 2018 жылы келісімнен шықты, бұл Таяу Шығыста шиеленісті күшейтті.
АҚШ кеткеннен кейін Иран өз міндеттемелерінен біртіндеп бас тартып, уран байытуды арттырды және МАГАТЭ инспекторларының ядролық нысандарға қол жеткізуін шектеді. Бұл жағдай Батыс елдері мен Израильдің алаңдаушылығын тудырды. Вашингтон санкцияларды кеңейтіп, Иран экономикасының банк және энергетика салаларын қамтыды.
Иран президенті АҚШ бұрынғы келісімдерді бірнеше рет бұзғанын алға тартып, енді тек бейтарап делдалдардың қатысуымен көпжақты форматтағы келіссөздерді орынды деп санайтынын айтты. Тегеран санкциялардың толық алынуын, банктік арналардың қалпына келтірілуін және халықаралық төлем жүйелеріне қолжетімділікті алғашқы шарт ретінде қойып отыр.
Ал Дональд Трамп Тегеранның келіссөзден бас тартуына жауап ретінде, егер Иран ядролық бағдарламаны жалғастырса, АҚШ күш қолдануға дайын екенін мәлімдеді. «Егер олар келісімнен бас тартса — бұл бейбіт жолдан бас тарту деген сөз. Біз кез келген сценарийге дайынбыз», — деді ол Ақ үйдегі брифингте.
Америкалық БАҚ мәліметінше, Пентагон Ирандағы бірқатар ядролық нысандарға алдын ала соққы беру жоспарын талқылауда. Израиль АҚШ-тың ықтимал әрекеттерін қолдайтынын білдірді. Осы тұста МАГАТЭ басшысы тараптарды сабырға шақырып, дипломатия ғана аймақтағы үлкен соғыстың алдын алуға мүмкіндік беретінін ескертті.
Кейбір сарапшылар Иранның тікелей диалогтан бас тартуын келіссөздердегі ұстанымды күшейтуге бағытталған тактика деп бағалауда. Тегеран тиімдірек шарттарды көздеп, АҚШ-тың болашақта келісімнен біржақты шықпауына кепілдік талап етеді. Делдалдар арқылы бейресми байланыстар жалғасып жатыр, сондықтан келіссөздердің қайта жандануы да мүмкін.
Сарапшылар Иран қазіргі геосаяси жағдайды — Украинадағы соғыс, АҚШ пен Қытай арасындағы шиеленіс және Таяу Шығыстағы тұрақсыздықты — өз мүддесіне тиімді пайдалануға тырысып отырғанын айтады. Бұл жағдайда Вашингтон келісімге икемдірек шарттармен қайта оралуы мүмкін.
Қазіргі таңда келісімді қалпына келтіру мүмкіндігі бұлыңғыр. СВПД-ға қатысушы еуропалық елдер алаңдаушылық білдіріп, тараптарды мәміле жолын сақтау үшін арандатушы әрекеттерден бас тартуға шақыруда. Алайда нақты дипломатиялық ілгерілеу әзірге байқалмай отыр.
Сізде сенсация болуы мүмкін жаңалық бар ма?
Немесе өзіңізді редактор ретінде сынап көргіңіз келе ме?
altn.news сайтында бұл мүмкін!
Материалдарыңызды бөлісіңіз, пікіріңізді айтыңыз
және өзіңізді журналист немесе редактор ретінде сынап көріңіз.
Бұл өте оңай:
✅ Қосымшаны жүктеңіз:
✅ Сайтта тіркеліңіз.
✅ Жаңалықтарыңызды жасап, жариялаңыз.
Кім біледі, мүмкін сіздің материалыңыз келесі шулы тақырыпқа айналар!
altn.news сайтынан бүгін бастаңыз.
Редакция басқа көздерден алынған, жіберілген немесе алынған материалдардың мазмұны мен дұрыстығына жауапты емес. Мұндай материалдарды жариялау тек ақпараттық мақсаттарға арналған және олардың мазмұнын автоматты түрде растауды немесе мақұлдауды білдірмейді.
