Қытай-Қырғызстан-Өзбекстан темір жолына назар аударыңыз
Қырғыз билігінің Қазақстан мен Ресейді айналып өтіп, Қытай есебінен 2024 жылы Қытай-Қырғызстан-Өзбекстан темір жолын салу жобасын жүзеге асыруға кірісу ниеті назар аудартады. Жаңа бағыт Түрікменстан, Әзірбайжан, Грузия және Түркия арқылы өтіп, «Қырғыз мемлекетінің Еуропаға баратын жеке бағыты» болады деп жоспарлануда.
Жобаның тарихы және ағымдағы жағдайы
Қытай-Қырғызстан-Өзбекстан темір жолы жобасы 20 жылға жуық талқыланып келеді. Үш ел 1997 жылы өзара түсіністік туралы меморандумға қол қойды, бірақ соңғы уақытқа дейін нақты ілгерілеушілік болмады. Ұзақ жылдар бойы трасса, габарит, қаржыландыру көздері, экологиялық мәселелер туралы даулар болды.
2022 жылы Бейжің, Ташкент және Бішкек Шыңжаңдағы Қашғар қаласынан Өзбекстан шекарасына дейін ұзындығы 454 шақырым болатын жолдың бір бөлігін келіскен. Алайда 2023 жылы техникалық құжаттаманы дайындап, құрылыс жұмыстарын бастау туралы келісім жасалғанымен, 8 миллиард долларды қаржыландыру мәселесі құрылысты бастауды кейінге қалдырды.
Маршруттың қиындықтары мен артықшылықтары
Қырғызстан аумағында ең қиын учаске Торугарт асуы – Жалал-Абад бағыты болады, ол үшін жалпы ұзындығы 50 км 48 тоннель және көптеген инженерлік құрылыстар салу қажет.
Қытай-Қырғызстан-Өзбекстан темір жолы Қытайды Каспий теңізімен және Арал теңізі жазығымен байланыстыратын Жаңа Еуразиялық континенттік көпірге маңызды қосымша болмақ. Жоба Қытайдан Еуропаға баратын жолды 900 шақырымға қысқартуға және Өзбекстанның Түрікменстан, Иран және Түркиямен байланысқан теміржол желісіне шығуға мүмкіндік береді.
Геосаяси және экономикалық аспектілері
Енді Қытай Ресей-Украина қақтығысына байланысты жартылай жабылған Ресей арқылы өтетін «Қытай-Еуропа жедел пойызын» пайдалануға мәжбүр. Бұл бағыт бойынша жүктің 88%-ға жуығы Қазақстан арқылы өтеді, бұл құны мен жеткізу мерзімін арттырады. Қырғызстан арқылы өтетін жаңа бағыт көлік бағыттарын әртараптандырып, шығындарды азайтады.
Қырғызстанның болашағы
Қырғызстан Ресей, Қытай, АҚШ, Иран, Түркия, Үндістан және Пәкістан елдерінің мүдделерін тарту арқылы өзінің геосаяси жағдайын пайдалануға тырысуда. Осыған қарамастан, елдің мұндай жобаларды өз бетімен жүзеге асыруға жеткілікті қаражаты жоқ, бұл оны Қытаймен ынтымақтастыққа итермелейді.
Ресеймен экономикалық интеграцияны сақтай отырып, «Қытай қақпасы» арқылы АҚШ пен Еуропаға бағытталған көпвекторлы саясат ірі геосаяси ойыншылар арасындағы теңгерімділік ресурстарының жетіспеушілігіне байланысты қиындай түсуде.
Қытай-Қырғызстан-Өзбекстан темір жолы жобасы Қырғызстан мен оның серіктестері үшін жаңа мүмкіндіктер жасай отырып, аймақтың көлік-логистикалық картасын айтарлықтай өзгертуге әлеуеті бар.
Анонимді дереккөз жіберген ақпараттан
Редакция басқа көздерден алынған, жіберілген немесе алынған материалдардың мазмұны мен дұрыстығына жауапты емес. Мұндай материалдарды жариялау тек ақпараттық мақсаттарға арналған және олардың мазмұнын автоматты түрде растауды немесе мақұлдауды білдірмейді.
